(Poniższy fragment pochodzi z książki „Podążaj za aniołami”, jak również z nagranych rozmów, w których Śrila B.R. Śridhara Deva Goswami Maharadża omawia wyjątkową pozycję Śrila Gadadhary Pandity)
Dzień adwentu Gadadhary Pandity przypada na Amavasyę, w noc ciemnego księżyca. Mahaprabhu przyszedł podczas pełni księżyca, Purnimy, i wyciągnął całe wewnętrzne bogactwo od Gadadhara Pandity. Mahaprabhu uczynił go całkiem pustym. Wysłał Gadadharę Panditę w czarną noc gorącego lata. W przypadku Mahaprabhu zstąpił On w noc pełni księżyca w bardzo dobrej porze roku. Kryszna zstąpił w środku okresu księżycowego. Radharani również pojawiła się w środku. Kiedy połączyli się w Jedno, pojawili się pod pełnią księżyca. Ale Gadadhara Pandita pojawił się w najczarniejszą noc.
Gadadhara Pandita pojawiał się i znikał w sezonie letnim, podczas nowiu. Mahaprabhu w pełni wykorzystał Gadadharę i posłał go na najbardziej negatywną pozycję. Gadadhara Pandita oddał się Jemu dobrowolnie. Jego serce przyciągnęło Mahaprabhu, bhava-kanti. I on, zupełnie jak cień, oddał całość swojego bogactwa Mahaprabhu. Gadadhara Pandita był cieniem, biegnącym za Nim, jakby skradziono mu serce. Ta Osoba ukradła całe jego bogactwo i była w pełni zależna od Niego. Jak cień idzie za Nim.
Radharani ma dwa odpowiadające sobie nastroje: Ona jest Radhą w krsna-lila, a w gaura-lila, nastroju rozdzielania, Ona jest Gadadharą. W gaura-lila Kryszna Gauranga pojawia się wraz z bhava-kanti Radharani jako Gadadhara, człowiek stojący u Jego boku jak niskincana, ten, który stracił wszystko. Stoi tam jak podobizna, padlina, tylko forma bez ducha.
Ale Gadadhara ma tak wielką wewnętrzną atrakcję dla Mahaprabhu, że przewyższa wszystkich innych Jego towarzyszy. W Gadadharze znajdujemy uosobioną miłość do Gaurangi. Nigdzie indziej nie można znaleźć takiego stopnia miłości do Gaurangi. Następny w uczuciach jest Svarupa-damodara. Potem przychodzą Rupa i Sanatana, w związku madhurya-lila ; następnie Nityananda i Saci-Mata w związku z vatsalya. Advaita Prabhu i Śrivasa Pandita również kochają Mahaprabhu, ale ich oddanie jest innego rodzaju. To nie jest tak głębokie z punktu widzenia miłości, ale pełnego szacunku przywiązania.
Gadadhara Pandita przez całe życie tolerował niesprawiedliwość. Całe bogactwo zostało splądrowane z jego serca. Tak jak w przypadku Radharani, wszystko jest splądrowane przez Krysznę, aby ulepszyć Jego lila. A prawdziwy właściciel jest traktowany tak, jakby był bankrutem. Gadadhara jest bankrutem we własnym bogactwie; takie jest jego stanowisko.
Jest całkowicie oddany Mahaprabhu. Pozycja Gadadhara Pandity, rola, którą grał, była podobna do pozycji Radharani: jej serce skradzione przez Krysznę, puste ciało wciąż stoi. Radha-bhava-dyuti-suvalitam naumi krsna-svarupam – był całkowicie pochłonięty koncepcją Śri Gaurangi. Gauranga odebrał mu wszystko, więc nie miał innego wyjścia; był całkowicie pochłonięty, całkowicie przez Niego schwytany.
Stwierdzamy, że jego działalność przez całe życie była taka. Spośród innych bhaktów, niektórym polecono udać się do Vrndavany, a innym pozwolono tam pojechać, ale chociaż Gadadhara Pandita chciał odwiedzić Vrndavanę z Samym Mahaprabhu, odmówiono mu. Kiedy Jagadananda Pandita poprosił, aby tam pojechał, Mahaprabhu z wahaniem udzielił mu pozwolenia: „Tak, idź tam, ale poruszaj się zawsze pod przewodnictwem Rupy i Sanatany”. Dał mu też specjalne instrukcje. Ale Gadadhara Pandicie nie pozwolono tam iść.
Był ekspansją samej Śrimati Radharani, jednak jego osobliwa pozycja była taka: królowa Vrndavany, ale teraz przeniesiona do Navadvipy. Jego pozycja stała się dokładnie odwrotna; nie mógł wejść do Vrndavany! Modlił się o pozwolenie, ale Mahaprabhu go nie dał. Powiedział: „Nie, zostań i żyj tutaj”. I musiał to zrobić. Śri Gadadhara Pandita reprezentuje dominującą część całości. Całość składa się z Dominujących i Dominujących Ugrupowań, a on reprezentuje dominującą połowę. Jest On połową Absolutnej Prawdy.
Możemy spojrzeć na zewnętrzny aspekt Gadadhary; jego bhawa została zabrana, opróżniona. Rukmini oznacza daksina, a nie vama. Natura vama jest trochę agresywna i walczy z kochankiem. Daksina toleruje wszystko, cokolwiek przychodzi, tylko z postawą obronną. To jest daksina, to jest nastrój Rukmini. Kiedy więc Mahaprabhu plądruje ducha Radharani, zbuntowaną naturę vama, to co pozostaje, można porównać do Rukmini – biernej widzącej, bez żadnej mocy do stwierdzenia, tylko obserwatora. Obserwator – tolerujący wszystko, stan bardzo żałosny, który wzbudza życzliwość i sympatię u wszystkich.
Po prostu zobacz, kim On jest i czym Ona jest, i jaka jest Jej pozycja teraz. Zobacz, jak Jej ukochany wszystko Jej zabrał, wszystko zrabował, zostawiając Ją jako żebraka błąkającego się po ulicy. Radharani, splądrowana do takiego stopnia przez Krysznę, staje się Gadadharą, postacią godną pożałowania. Ale Jej bogactwo nie może Jej opuścić na zawsze. Ona jest właścicielem; właściciel nie może być daleko. Po długim czasie wszyscy muszą kiedyś znowu do Niej przyjść. A ci, którzy służą Jej w dniu udręki, otrzymają wielką nagrodę, kiedy Ona odwoła swoją własność.
Gadadhara jest aśraya (schronieniem), a Gaura jest visaya (cieszącym się radością). Ale visaya przybrała nastrój, naturę aśraya. To jest Gaura, połączenie schronienia i radości. Kiedy Kryszna przyjmuje cechy Radhiki, jest Gaurą. Inaugurator nama-sankirtana, czyli Gaura-Narayana. Jest Visaya-avatara, inkarnacją radości. Gauranga jest połączeniem Radha-Kryszny; Jest Kryszną w nastroju Radhiki. Przyjął naturę Radhiki.
Kiedy szuka Siebie, próbując posmakować, jaki rodzaj ekstazy jest w Sobie, ten samoposzukujący Kryszna jest Gaurangą. Próbuje zrozumieć siebie, jaki rodzaj ekstazy jest w nim. Kryszna w nastroju Swego wielbiciela, czyli Gaurangi: introspekcja, samolubstwo, poszukiwanie własnego bogactwa.
Rozdaje je także innym. On pyta o Siebie i osobiście przekazuje to opinii publicznej. To jest Gauranga, pokazujący, jak należy Jemu służyć, służąc sobie. Demonstruje publicznie, jak należy Mu służyć. I w tym celu przyjął nastrój Radharani, aby szukać Siebie. Co tam jest? Dlaczego inni mieliby przychodzić do Niego, czym jest On, który ich tak przyciąga? A potem daje siebie innym. Kryszna jest guru. Kiedy Sam Kryszna jest guru, wtedy jest Gaurangą – guru-rupa-hari guru-rupa-harim.
Gadadhara Pandita jest radha-bhava-dyuti-suvalitam. Całe bogactwo uczuć Radharani, Jej uczucia, nastrój, a nawet Jej blask zostały zabrane przez Krysznę. Radharani dobrowolnie dała wszystkie te rzeczy. „Nie mogę pozwolić, abyś tarzał się po ziemi swoim ciałem. Otoczę Cię”. Tę pustkę, którą znajdujemy w Gadadharze Pandicie; biegnie za Mahaprabhu jako Jego cień. Ale on nie jest biedny. To jego bogactwo zapewniło Mahaprabhu tak godną pozycję.
Niektórzy nawet myślą, że przewyższa On Samego Krysznę, tego wspaniałomyślnego Gaurangę, publicznego doręczyciela Kryszny. W naszym interesie, w imieniu upadłych dusz, Gaura przyszedł do nas na ogólną pracę humanitarną. Nie możemy nie myśleć, że jest większy od Kryszny. A wkład Gadadhara Pandity jest w Nim. W środku lata, w najciemniejszą noc, pojawił się Gadadhara Pandita. Ale to nie znaczy, że powinniśmy go lekceważyć. Jaka jest jego rzeczywistość, jego natura jako Radharani, musimy dociekać, rozumieć i urzeczywistniać.
Gadadhara Pandita zniknął na Amavasyi podczas ciemnego księżyca. Bhaktivinoda Thakura również odszedł podczas ciemnego księżyca. Prabhupada napisał: gadadhara din dhari paiyaca gaurahari. Prabhupada zauważył coś wspólnego dla Bhaktivinoda Thakury i Gadadhary Pandity, że zniknęli tego samego dnia. W związku z tym Bhaktivinoda Thakura otrzymał łaskę Śri Gaurangi. Bhaktivinoda jest Jego ulubieńcem; Prabhupada to objawił.
W innym miejscu napisał, że w Navadvipa-dhama zawsze mają miejsce wieczne rozrywki. Czasem są pod ziemią, niewidoczne dla nas, a czasem na powierzchni. Nitya-lila zawsze jest dla nas niewidzialna. Teraz nagle te dwie osobowości wyszły na powierzchnię, Gadadhara Pandita i Svarupa-damodara. Obaj przyszli. Svarupa-damodara przybył jako Gaura-kiśora, a Gadadhara Pandita jako Bhaktivinoda Thakura. Nie należy tego wyrażać w żadnym miejscu. To jest ukryta prawda, której nie można wyrażać wszędzie i nigdzie. Faktem jest, że zawsze tu są, kontynuując swoją własną funkcję, swój udział w lila Gaurangi. Czasem jest pod ziemią, czasem nad ziemią, ale zawsze trudno je rozpoznać.
Prabhupada napisał: „Nagle znalazłem Svarupa-damodarę jako Gaura-kiśorę, a Gadadhara Pandita jako Bhaktivinoda Thakura – bardzo łaskawie dali mi tego rodzaju wizję. Widziałem ich jako dwóch parsadas, wiecznych towarzyszy Gaurangi. Znalazłem to." Wspomniano o tym we wniosku do jego Caitanya-caritamrty Anubhasyi: „Tutaj, w Navadvipa-dhama, wieczne rozrywki toczą się bez przerwy; tylko ci, którzy mają tę głęboką wizję, mogą ją dostrzec”.
gadadhara mitra-vara, sri svarupa-damodara
sada kala gaura-krsna yaje
jagatera dekhi’ klesa, dhariya bhiksuka-vesa
aharaham krsna-nama bhaje
sri gaura icchaya dui, mahima ki kava muia
prakrta parisada-katha
prakata haiya seve, krsna-gaurabhinna-deve
aprakasya katha yatha tatha
Prabhupada mówi: „Bardzo trudno jest dostrzec słodką wolę Śri Gaurangi, ale jeśli uda nam się wznieść do tego poziomu, zobaczymy, że Svarupa-damodara Gosvami i Śri Gadadhara Pandita są zawsze zaangażowani w swoją służbę tutaj, w Navadvipie. Czasem jest stłumiona, a czasem pojawia się na powierzchni. Na tym planie wszystko dzieje się dzięki słodkiej woli Śri Gaurangi, bez żadnych ograniczeń. Ale teraz stwierdzam, że ci dwaj pojawili się na powierzchni jako Śrila Gaura-kiśora Dasa Babaji i Śrila Bhaktivinoda Thakura. Widziałem to na własne oczy w służbie Bożej. Ale to nie ma być reklamowane, nie powinno być rozgłaszane nigdzie i wszędzie; ludzie będą się z tego śmiać. Ale to jest moja szczera konkluzja”.
Kiedyś zamierzałem skompilować samą istotę Bhagavatam. Bhaktivinoda Thakura skompilował tysiąc ślok w swojej Bhagavad-arka Marici Mala – miałem na myśli połowę z tego, co najmniej trzysta ślok reprezentujących całe Bhagavatam. Napisałem wstęp do tej książki i jest tam taka śloka –
nilambhodhi-tate sada sva-viraha ksepanvitam bandhavam
śrimad-bhagavati katha madiraya sanjivayan bhati yah
śrimad-bhagavatam sada sva-nayanasru-payanaih pujayan
gosvami-pravaro gadadhara-vibhur-bhuyat mad-eka-gatih
Niech Gadadhara Prabhu będzie moim wyłącznym celem, celem całego mojego życia. Zostaje wysłany, aby zaangażować się w szczególną służbę na brzegu tego nieskończonego oceanu. Nieskończony ocean jest tam, a on siedzi na brzegu i co robi? Jaki jest jego obowiązek? Aksepanvitam bandhavam – Daje pocieszenie swemu przyjacielowi. A kto to jest ten przyjaciel? To Mahaprabhu, który szaleńczo szuka siebie. On jest szalony! Aksepanvitam – w bardzo złym stanie. Bardzo cierpi z powodu oddzielenia od Swojej własnej Jaźni. Gadadhara jest takim przyjacielem! Podaje trochę wina, aby ulżyć Mu w tym bólu. A co to za wino? To jest bhagavati-katha – dyskurs Śrimad Bhagavatam o Krysznie i Wryndawanie. Rozdaje, podaje wino bhagavata-katha swojemu przyjacielowi, który cierpi z powodu ogromnego bólu rozłąki z samym sobą.
To jest ciężka separacja. Sva-viraha – On szuka w oddzieleniu od siebie i to jest takie bolesne. Jest dotknięty i aby usunąć Jego nieszczęście, Gadadhara podaje trochę wina, a to wino pochodzi z dyskursu Śrimad Bhagavatam – opowieści o Vrndavanie.
Sanjivayan bhati yah – ożywia Swoje życie, dając wino krsna-katha. Śrimad bhagavatam sada sva-nayanasru-payanaih. Asru oznacza przedmioty wielbienia, a jakie są przedmioty wielbienia Bhagavatam? Własnymi łzami – wielbi Bhagavatam własnymi łzami.
Gosvami-pravaro gadadhara-vibhur-bhuyat – obym został pobłogosławiony łaską Gadadhara Pandity, mistrza Bhagavatam, od którego Mahaprabhu słucha Bhagavatam. Wzywam Jego miłosierdzia. Gadadhara Pandita… jego identyfikacja była taka.